Borsa Eğitimi - Takas Analizi Nedir ve Nasıl Yapılır

Borsa da hisse senedi yatırım denilince akla ilk olarak şirket analizleri, araştırmalar, haberler ve buna benzer bir çok argüman gelir. Yatırım aşamasına geçildiğindeyse bilinçli şekilde ilerlemek için araştırma ve analiz argümanları olarak en popüler olan temel ve teknik analiz kullanılır. Fakat ilgilendiğiniz şirketlerin piyasa fiyatını etkileyen, yatırım kararlarınızı yön verecek oldukça önemli farklı analiz yöntemleri de var. Takas analizi bunlardan biridir.

Borsada Takas Analizi, hisse senedi piyasası ile ilgilenen kişilerin yakından takip ettiği ilgi uyandıran analiz yöntemlerindendir. Her hangi bir şirkete ait halka açık payların hangi aracı kurumun Takasbank hesabında saklandığını gösterir. İlgili payların saklaması bir kaç aracı kurumda da olabilir, onlarca aracı kurum arasında dağınıkta olabilir. Saklama verileri birçok analitik yönden değerlendirildiği gibi, bu veriler doğrultusunda analizler yapılabilir.

İlgilendiğiniz şirketin paylarının hangi aracı kurumun saklamasında ne kadar olduğu, değişimlerinin ne ölçüde olduğu ve buna benzer verilerin değişimlerinin incelenmesi şirketin gelecekte hangi yönde trend oluşturacağı açasından önemlidir. Düşüş ya da yükseliş trendi başlamadan önce takas verilerinin incelenmesi fikir sahibi olmak için en iyi yöntemlerdendir.

Takas Analizi Nasıl Yapılır?

Bir hisseyi seçtiğiniz zaman günlük (alttaki 1. görsel), haftalık olarak takasını görebiliyorsunuz. Bu bize kimlerin, hangi kurumların hisseyi takasında sakladığını gösterir. Tabi ki burada kurumlar dışında dikkat etmeniz en kritik nokta diğer kısmıdır. ”Diğer” piyasa bilgisinde Küçük Yatırımcı olarak geçer. Eğer diğer azalıyorsa küçük yatırımcının hissesini alıyorlar, artıyorsa küçük yatırımcıya hisse satıyorlar demektir. Tabi ki kurumlar hissesini arttırmasını istediklerimiz yabancılar, yabancılar ile çalışan kurumlar, ve hepimizin ismini bildiği aracı kurumlardır. Emeklilik fonlarının hisse almasında bir artış oluyorsa, şirketi uzun vadede olumlu yorumlarız. (alttaki 2. görsel)

Öncelikle takas analizi verilerine profesyonel veri terminallerinden ulaşılabileceğiniz gibi, çalışmış olduğunuz aracı kurumun sunduğu özel araştırma platformlarından da ulaşabilirsiniz.

Takas analizinde öncelikle dikkat edilmesi gereken durumla ilgili şirket paylarını en çok elinde bulunduran aracı kurumun takas değişimleridir. Çoğunluk payları elinde bulunduran aracı kurumun alım satım hareketleri hissenin yönünü belirleyen ana faktörlerdendir. Bu aşamada şirketin dolaşımdaki hisse senedi miktarı ve aracı kurumun hacmi de önemlidir.

Bu noktadan hareketle genelde yabancı ya da büyük aracı kurumların alım satım yaptığı şirket payları daha çok ön plana çıkar. Sebebi ise az önce belirttiğimiz üzere aracı kurum hacimleri ve büyüklüğüdür. Yabancı ya da büyük aracı kurumlar üzerinden yapılan alımlar arttıkça ilgili şirketin piyasa fiyatından yükseliş trendi beklenebiliyor, tersi ise satışlar arttıkça geçerli diyebiliriz.

Takas analizinde diğer farklı yöntem ise hisse bazlı değil de aracı kurum bazlı ilerlenebilir. Stratejinize göre ya da ilginize göre seçtiğiniz aracı kurumlar gruplandırılır, ardından ilgili aracı kurumların alım ya da satım yaptığı paylar incelenebilir. Örneğin yabancı yatırımcıların alım ve satımlarını takip etmek istiyorsanız ilgili veri platformunda yabancı aracı kurum olarak belirlediğiniz kurumlar gruplandırılır ve sadece gruba dahil ettiğiniz aracı kurumların alım ya da satım yaptığı payları incelersiniz. Böylelikle yabancı yatırımcının ilgisinin arttığı payları tespit etmek daha kolay olacaktır.   

Takas analizi ile birlikte değerlendirmemiz gereken diğer konu ise aracı kurum dağılımıdır. Aracı kurum dağılımı, borsada alım satıma aracılık eden aracı kurumların gün sonunda takasında kalan hisse senedi oranlarını gösterir. Aracı kurum dağılımı eş anlı olarak da takip edilebilir. Yani borsada sürekli işlem gören şirketlerin paylarını anlık olarak kimlerin alım satım yaptığını aracı kurum dağılımında görebiliriz. İlgilendiğiniz şirketin paylarını gün içinde hangi aracı kurum alıyor ya da satıyor incelemek için aracı kurum dağılımı ön plana çıkmaktadır. Takas verilerine göre farkı ise eş anlı olarak veriler işlenebildiği için daha dinamik yapıya sahiptir. Bu dinamik yapı sayesinde hızlı analizler yapılabilir.

Aracı kurum dağılımında ilk 5 kurumun alımları diğerlerine göre %70 üzerinde ağırlıklı ise, aynı zamanda satış tarafından ilk 5 kuruma göre diğerleri bölümü satışta daha ağırlıklı ise ilgili payda kaliteli alımlar başlayabilir. Tabi ki bu aşamada zaman kavramını ön plana çıkarmak gerekiyor. Biraz önce bahsettiğimiz yapı belirli bir düzeyde düzenli olarak bir süre devam etmelidir. Bu süre yatırımcının risk algısına göre değişiklik gösterebilir. Analizi tamamlamak için aracı kurum dağılımında pay alımları incelendikten sonra hangi aracı kurumun takasında hangi oranda pay takası gerçeklemiş bakmak lazım. Tarihsel takas verileri bu aşamada en önemli araçtır. İlgilendiğiniz iki tarih arasında payların hangi aracı kurumun saklamasında artıyor ya da azalıyor bu alandan gözlemlenebilir. Tarihsel takas verileri incelenirken ilgili şirketin payları birkaç aracı kurum üzerinden alınıp, daha fazla aracı kurumdan satışı yapıldığı yani dağınık satış gözlemlenirse ilk önemli veriye ulaşılmış demektir. Bu durumda paylar toplanıyor olarak algılanabilir. Bu alımlar bazen yabancı aracı kurumlar üzerinden geldiği gibi, bazen de birden fazla yerli aracı kurumdan gelebilir.

Aracı Kurum Dağılımı

Aracı kurum dağılımı veri sağlayan şirketler tarafından ücretli olarak verilir. AKD yorumlaması da takas analizi ile benzer olmasına rağmen farkı anlık olan hangi kurumların alıp sattığını veya belli bir tarihten itibaren hangi kurumların alıp sattığını görebilirsiniz. Eğer yabancılar alıyorsa gün içinde o hisse de bir beklenti var diğer yorumlarız ve diğer kısmının azalıyor olmasını görmesini isteriz. Gün sonunda da hangi aracı kurumların alıp sattığına bakarız. Her zaman büyük kurumların alışta olmasını ve diğer kısmının azalmasını bekleriz.