Manşet Enflasyon ve Çekirdek Enflasyon

TÜFE, en kapsamlı ve bu nedenle de en çok kullanılan fiyat endeksidir. İnsanların çoğunluğu bu endeksteki değişimi enflasyondaki değişim olarak kabul eder. Büyük çoğunluk açısından ÜFE, özel kapsamlı TÜFE göstergeleri ya da GSYH zımni deflatörü fazla bilinmeyen ya da izlenmeyen göstergelerdir.

O nedenle de medya asıl olarak TÜFE’deki değişimleri enflasyon göstergesi olarak kullanır ve manşete çeker. Bu çerçevede TÜFE, manşet enflasyon olarak anılmaktadır. Bir ekonomideki fiyat istikrarı konusu genelde Merkez Bankası’nın görev alanı içine girer. Merkez Bankası bu istikrarı sağlamak amacıyla para politikası araçlarını kullanır.

Ne var ki Merkez Bankası elindeki para politikası araçlarıyla enflasyona neden olan bütün kalemleri etkileyemez. Örneğin ülkenin dışarıdan ithal etmek zorunda olduğu malların fiyatlarına etki yapamaz. Ya da uluslararası piyasalarda belirlenen petrol gibi, altın gibi malların fiyatlarını etkileyemez. O nedenle bu tür etki alanı dışında kalan mal ve hizmetler endeksten çıkarılarak özel kapsamlı endeksler oluşturulur. Türkiye’de bu amaçla hazırlanan birden fazla özel kapsamlı endeks vardır. Bunlara çekirdek enflasyon adı verilir.

Bu tür etkilerden en fazla arındırılmış olanı I endeksidir. Bu endeks Merkez Bankası’nın para politikası aracılığıyla etkileyebileceği mallardan oluşur. O nedenle Merkez Bankası’nın uyguladığı para politikasının enflasyonla mücadelede başarılı olup olmadığını anlamak için bu endeksteki hareketlere bakmak gerekir. Eğer I endeksi de TÜFE genel endeksi kadar artıyorsa Merkez Bankası’nın para politikası etkisiz kalmış demektir. I endeksi, TÜFE’den düşük artıyorsa, Merkez Bankası’nm para politikası enflasyonla mücadelede etkili olmuş; tersi olmuş, yani I endeksi TÜFE’den daha fazla artmışsa Merkez Bankası’nın uyguladığı para politikası enflasyonu artırmaya neden olmuştur denilebilir